به گزارش سرویس بین الملل خبرگزاری «حوزه»، دهمين دور گفت‌وگوهاي ديني ايران و واتيكان روز گذشته با حضور اندیشمندان دینی اسلام و مسیحیت روز گذشته در شهر رم آغاز به کار کرد.

در این نشست کاردینال ژان لوئی توران، قائم مقام پاپ و ريیس شورای پاپی گفت‌وگوی ادیان واتیکان، دکتر ابوذر ابراهيمي‌تركمان، رييس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، ميگوئيل آيوسو، دبير شورا، مونسينيور خالد عكاشه، رييس بخش اسلام شورا و تعدادی از شخصیت‌های برجسته علمی واتیکان، حجت الاسلام والمسلمین خاموشی، رييس سازمان تبلیغات اسلامی، محمد جواد صاحبی، ريیس شورای علمی دین‌پژوهان کشورمان، حجت الاسلام والمسلمین  مسجد جامعی، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، حجت الاسلام والمسلمین خسروپناه، ريیس مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران، حجت الاسلام والمسلمین واعظ جوادی، ريیس مؤسسه علوم وحیانی اسراء، مظاهری، مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، آیت الله علیدوست ابرقوئی، عضو هیأت علمی پژوهشکده فرهنگ و اندیشه اسلامی، یثربی، استاد فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی و رمضان‌رستم‌آبادي، از اداره مسيحيت كاتوليك مركز بين‌المللي گفت‌وگوي اديان  حضور دارند.

کاردینال توران: بايد از گسترش بيماري ديني جلوگيري كنيم

اين مراسم با سخنان کاردینال ژان لوئی توران، قائم مقام پاپ و ريیس شورای پاپی گفت‌وگوی ادیان و اتیکان با موضوع «غفلت از باطن دين، علت اصلي خشونت به نام دين» برگزار شد.

وی  گفت: بسیار خوشحالیم که در این دو روز مي‌توانیم امیدها، نگرانی‌ها و افکارمان را در مورد هر آنچه كه در رابطه با مقولات مهم برای مسلمانان و کاتولک هاست با یکدیگر تقسیم كنيم.

ريیس شورای پاپی گفت‌وگوی ادیان ادامه داد: حضور ما در این جمع به معنای تداوم و روابط دوستانه عمیق فی مابین است؛ چهارمین اجلاس اخیر بین مسلمانان و مسیحیان که در تهران برگزار شد، نشانه دیگری از این روابط حسنه است.

قائم مقام پاپ در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به بسیاری از مشکلات موجود که در برخی از نقاط جهان و در برخی از شهرها و کشورها وجود دارد، گفت: مسلمانان و مسیحیان قرون متمادی است که در کنار یکدیگر به سر می‌برند و باید بدانیم که یکی از نقش‌های مهم دین این است تا مردم را در برابر آنچه که بیماری دینی است، محافظت کند و در میان کسانی که به نام دین به بنیادگرایی و خشونت می‌پردازند و به دنبال منافع شخصی و ملی خود هستند، معتقدیم که ادیان می‌توانند نقش بسیار مهمی را در برقراری آشتی و صلح و محافظت ار زمین که همان خانه مشترک ماست، ایفا كنند.

وي با طرح این سؤال که آیا ادیان بخشی از مشکلات هستند یا راه حلی برای آن؟، تصریح کرد: ادیان راه حلی برای مشکلات هستند و حتی زمانی که با مشکلات رو به رو هستیم به گفت‌وگو می‌پردازیم این نشانی از امید محسوب می‌شود.

قائم مقام پاپ به مشکلاتی همچون تغییرات جوی، بیابان زایی، کمبود منابع آبی، آلودگی هوا، آب و زمین و چالش‌هایی که این موضوعات را تهدید می‌کند، اشاره کرد و افزود: ما نمی‌توانیم این چالش‌ها و مشکلاتی که باعث گرسنگی، تشنج‌ها، خصومت‌ها، مهاجرت‌های توده‌ای انسان‌ها، قاچاق انسان‌ها و ... می‌شوند را به فراموشی بسپاریم.

وي در پايان سخنان خود، اظهار كرد: ما در اینجا با روحی از اخوت، حکمت و امید گردهم آمده و برای مردم جهان به دعا و کار می‌پردازیم که در آن نقشی مثبت و ارزنده را برای صلح، امنیت و برکت برای تمامی اعضاي خانواده بشری ایفا می‌كند.

غفلت از باطن دين، جهالت مدرن محسوب مي‌شود

دکتر ابراهیمی‌ترکمان رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی نیز در سخنراني خود در اين مراسم، با اشاره به محور اصلی مطالب خود مبنی بر توجه دادن به تأثير غفلت از باطن دين در پيدايش خشونت و افراط‌گرايي به نام دين و نيز، راه‌هاي جلوگيري از آن براي دستيابي به جهاني عاري از خشونت و تروريسم گفت: غفلت به معناي عدم توجه به هر چيز موجود و حاضر است و در منطق قرآن كريم، غفلت از باطن دين به عنوان علت عدم پاي‌بندي به دين و در نتيجه عدم انجام اعمال صالح ذكر شده که سبب جهالت مدرن مي‌شود.

ريیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی مشكل جهان امروز را جهالت مدرن و ندانستن در عين آگاهي دانست و تأکید کرد: منشأ پيدايش جهالت مدرن ناباوري به آموزه‌هاي عقل و خرد و خرد داشتن و شدن است و دين از بشر، شدن به معنای با خبر شدن، هوشيار شدن؛ عادل شدن؛ پرهيزگار شدن؛ دوستدار بشريت شدن؛ صالح شدن و شدن‌هاي ديگر را انتظار دارد.

وی به دیدگاه‌های انحرافی از دین اشاره کرد و افزود: راهي كه امروز افراط‌گرايان طي مي‌كنند به شدن منتهي نمي‌شود، بلكه اين مسیرها به داشتن قدرت براي پيشگيري از شدن منتهي مي‌گردد و این جدال نه تنها به صلح نمي‌انجامد بلكه فاصله تا صلح را افزایش می‌دهد و افراط گرايان را دچار توهم خود خداپنداري كرده است که خود را مالك جان انسان‌ها دانسته و چنين پنداري جهالت مدرن است.

خود مطلق‌انگاري یکی از مظاهر جهالت مدرن و احترام به اندیشه دیگر شرط ضروری دستیابی به صلح و ثبات، محور دیگر سخنان ريیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی بود.

عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي تأکید کرد: انسان خود مطلق‌انگار، خود را جای خدا می‌نشاند و قضاوت‌های قطعی خود را مقدس شمرده و انجام آنها را فریضه می‌پندارد و جايي برای نياز و احترام به انديشه ديگران باقي نمي‌گذارد كه در چنين وضعيتي صلح، از دايره انگاره‌هاي فرد خود مطلق‌پندار بيرون مي‌رود.

وی افزود: متأسفانه جاهلیت مدرن به سلاح علم و دانش مجهز شده و سرعت تخریبی‌ آن بیش از دوران جاهلیت بدوی که تنها به خود فرد، اطرافیان و تا حدودی در منطقه‌ کوچکی محدود می‌شد فراتر رفته است و جهان را در کام خود فرو برده است.

ابراهیمی‌ترکمان با تأکید بر اینکه طي سال‌های اخیر خشونت‌های سازمان‌یافته در بسیاری از نقاط جهان با با بهره‌گیری از آموزه‌های دینی و آیینی افزایش یافته است، گفت : افراط‌گرايان به مقدس‌سازی چنین خشونت‌هایی روی آورده‌اند و خود را در بازستادن حق حیات دیگران، جای خدا می‌نشانند و لذا، چنین پنداری نتیجه جهالت مدرن است و باید کوشید تا از نهادینه شدن و استقرار جاهلیت مدرن جلوگیری کرد.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی به علاج غفلت‌زدگي اشاره کرد و افزود: مهم‌ترين ويژگي عقل، شناخت حقايق و تشخيص حق از باطل است و بروز انديشه‌هاي افراط‌گرايانه در بدترين شكل آن كه با تكيه بر تفاسير ناصحيح از دين شكل گرفته است، ضرورت توجه به عقلانيت را بيش از پيش نمايان می‌کند.

وي در سخنان خود، افزود: البته افراط‌گرايي‌هاي امروز، برگ‌هايي هستند كه بر شاخه‌هاي تفكر و انديشه‌هاي ناصحيح و كج فهمي‌هاي ديني ديروز روئيده است. اين نشان مي‌دهد كه افكار غلط انديشمندان ديني تا چه ميزان مي‌تواند به افعال ناصحيح پيروانشان منجر شود.

ابراهیمی‌ترکمان اظهار كرد: امروز كه منازعات فرقه‌اي - مذهبي به خشن‌ترين منازعات عصر حاضر تبديل شده، جاي خردورزي در اين ميان به شدت خالي است و نياز به بازگشت به عقلانيت و خردگرايي در ميان انديشمندان و رهبران ديني به ضرورتي انكار‌ناپذير تبديل شده است.

وي همچنين، يادآور شد: اكنون شرايط تروريسم جهاني به گونه‌اي است كه انگيزه خشونت‌ها به سمت مشروعيت بخشي سوق داده شده‌اند تا تشخيص بزه بودن و جنايت آميز بودن آن را مشكل سازند. متأسفانه امروزه با تكيه به رضايت‌خاطر تصنعي كه از عمل به فرامين ديني حاصل مي‌شود، خشونت‌ها را مقدس جلوه مي‌دهند و تنها عقل و خرد است كه مي‌تواند از مشروع جلوه دادن انگيزه‌هاي نامشروع جلوگيري كند و از جلوه دادن انگيزه‌هاي بزه كارانه به شكل انگيزه‌هاي مقدس جلوگيري كند.

ابراهیمی‌ترکمان به روایتی از پيامبر گرامي اسلام (ص) که فرمودند: همه خوبى‏ها با عقل شناخته مى‏شوند و كسى كه عقل ندارد، دين ندارد اشاره و تصریح کرد: براي هوشيار كردن غافلان هيچگاه به دليل نياز نيست، بلكه به علت نياز است و غفلت زدگي نوعي بيماري است كه بايد داروي آن را يافت و علاج كرد كه از اين‌رو، وظیفه انديشمندان، رهبران و متنفذین این است که به زدودن جهالت از پندار و کردار جوامع بیاندیشند و راههای عملی برای برون رفت از چنین وضعیتی را تبیین کنند.

وی در پایان سخنرانی خود در اين دور از گفت‌وگوها پیشنهاد داد تا به منظور تحقق عيني بخشیدن به دستاوردهاي گفت‌وگوهاي فی مابین كارگروه مشتركي متشكل از نمايندگان مركز بين‌المللي گفت‌وگوي اديان ايران و شوراي پاپي گفت‌وگوي اديان واتيكان تشكيل شود تا راهكارهاي عملي شدن نتايج گفت‌وگوها را ارائه كنند.

واکاوی آموزه‌های اخلاقی ادیان با شیوه‌های نوین

آقای محمد جواد صاحبی ريیس شورای علمی دین‌پژوهان کشورمان هم با اشاره به اینکه داوری بسیاری از مردمان، حتی بخشی از محققان به ویژه شماری از روان‌شناسان اجتماعی و جامعه شناسان درباره ادیان، بیشتر ناظر به رفتارهای متدینان است، نه جوهر و حقیقت ادیان گفت: حقیقت ادیان را باید از متن کتاب‌های مقدس، گزارش‌های مستند روایی و تاریخی از سیرت پیامبران و حواریون و صالحان سلف مورد اعتماد همه پیروان، تشخیص داد. چه آنکه گفتارها و کردارهای متدینان، لزوما مطابق با نصوص و آموزه‌های ادیان متبوع آنان نیست.

وي در سخنان خود، با تأکید بر اینکه اساساً رسالت مهم ادیان، گسترش و ژرفایی بخشیدن به معیارها و ارزش‌های اخلاقی در جوامع انسانی است، گفت: منشأ افراطی‌گرایی extremism، برتری طلبی است؛ این پدیده در نظام‌های اعتقادی به پیروان و متدینان، حس ممتاز بودن و فضیلت داشتن بخشیده و چنانچه کنترل نشود به تحقیر دیگران و تبعیض و تمایز میان خود و بیگانه می‌انجامد و گاه در اثر بدآموزی‌ها و کج خلقی‌ها به تکفیر و خشونت و ترور می‌انجامد.

صاحبی ادامه داد: بی جهت نیست که سلفی‌گری در ادیان همواره در معرض لغزش به سوی ورطه خودخواهی و خودکامگی قرار می‌گیرند، زیرا آنان خود را حق مطلق می‌پندارند و تنها از زیستن بر طبق احکام و آیین خویش، رضایت خاطر بدست نمی‌آورند، بلکه شدیداً نسبت به وجود همه شیوه‌های زندگی و نظام‌های اعتقادی دیگران احساس ناخشنودی می‌کنند. آن‌ها صرفاً به دنبال توانمند ساختن خود نیستند، بلکه متجاوزانه به دنبال تضعیف، انقیاد یا نابودی دیگران هستند. آن‌ها در واقع دیگران را متجاوز به قوانین شریعت به شمار می‌آورند و دفاع از دین و سرکوب متجاوز را از مهم ترین وظایف خود می دانند.

وی با اشاره به آموزه‌های اسلامی گفت: احکام اسلام بر آسان‌گیری است و با هرگونه افراط‌گرایی و خشونت مخالف است زيرا این سخت‌گیری‌هایی که برخی از گروه‌ها و افراد مسلمان انجام می‌دهند، و زندگی را بر خود و دیگران ناگوار می‌سازند، بیشتر از نگاه بخشی و جزئی نگرانه آن‌ها و یا اختلالات روحی و روانی و سلایق شخصی آن‌ها بر می‌خیزد و بیشتر بدگمانی‌ها، افراطی گری‌ها، تکفیرکردن‌ها، جبهه بندی‌ها، خشونت ورزی‌ها و ترورها، ارتباطی به جوهر و ذات و حقیقت دین ندارد و هیچ کدام از احکام اسلامی برای ایجاد سختی و خشونت نیستند.

صاحبی با اشاره به مقاله خود تحت عنوان «تعارض نمای مهر و مرونت ادیان با جمود و خشونت متدینان»، يادآور شد: ما باور داریم که همه ادیان الهی، به ویژه اسلام و مسیحیت، انسان‌ها را به محبت و مهر و تسامح و مدارا دعوت کرده‌اند، به نظر می‌رسد بایسته است آموزه‌های اخلاقی ادیان مزبور واکاوی و با شیوه‌های نوین به پیروان ادیان آموخته شود.

اين استاد حوزه و دانشگاه اظهار كرد: اسلام، پیامبران بزرگ ادیان الهی را به صفت مهر، رحمت و محبت و عدل می‌ستاید، گزارش‌هایی که از زندگی و سیرت عیسی مسیح (ع) در متون و نصوص مسلمانان و به ویژه شیعیان آمده است، این ادعا را تأکید می‌كند که مسیح پیروان خویش را به ستم ستیزی، خشونت زدایی و نوع دوستی توصیه کرده است.

وی در پایان سخنان خود، گفت: هرگز نباید رفتارهای برخی از پیروان ادیان از جمله گروهی از مسلمانان را به پای آموزه‌های دین انگاشت، بلکه برداشت‌های انسانها از تعالیم دینی به تناسب میزان آگاهی، دانش، اندیشه و شرایط روحی و اجتماعی آنان با هم متفاوت است. از این‌رو، برای دستیابی به حقیقت بايد به متون و نصوص دست اول و معتبر هر کدام، مراجعه کرد و موارد ابهام را نیز در گفت‌وگوهای چهره به چهره با پژوهشگران و پیروان مومن و صادق ادیان به بحث گذاشت.

ايران مدافع حفظ تمامي حقوق شهروندي اقليت‌هاي ديني

حجت‌الاسلام والمسلمین مسجدجامعی، عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب در مقاله خود با عنوان «چگونگي پيدايش ايدئولوژي تكفيري و افق‌هاي جديد همكاري ايران و واتيكان» گفت: آنچه امروزه افراط‌گرایی اسلامی نامیده می‌شود به واقع پدیده پیچیده‌ای است که مجموعه‌ای از عوامل تاریخی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و دینی در پدید آوردن آن نقش داشته‌اند که بعضاً به خارج از قلمرو اسلامی، از مسئله جهانی شدن گرفته تا گسترش ارتباطات دیجیتالی و دخالت‌های آشکار و پنهان قدرت‌های بزرگ کنونی دخيل است.

وي به نقش بسیار مؤثر غربي‌ها و دلايل استراتژیکی و رقابت بین قدرت‌های بزرگ و نیز مسئله نفت و همچنين جریان مطمئن و مداوم آن که در شکل‌دهی به تحولات خاورمیانه نقش داشته‌اند اشاره كرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب ادامه داد: احتمالاً در هیچ نقطه‌ دیگری در جوامع جهان سوم این دخالت تا بدین حد تأثیرگذار نبوده است و قدرت‌های بزرگ برای مقابله با کمونیسم جریان‌های مختلف افراطی از افغان العرب گرفته تا طالبان و تروریست‌های سر بر آورده پس از تحولات عربی را ايجاد كردند.

مسجدجامعی در سخنان خود، به برخی عوامل پیدایش ایدئولوژی تکفیری اشاره کرد و گفت: ایدئولوژی تکفیری در شکل کنونی‌ نتیجه سنتز دو ایدئولوژی مختلف یعنی وهابی و سید قطب در مورد جامعه جاهلی و جامعه اسلامی است که در مورد نخست به القاعده، داعش، بوکو حرام، جنبش شباب و دیگر گروه‌های تروریستی کوچک و بزرگی که هم‌اکنون در سوریه، عراق، لیبی و یا نقاط دیگر آفریقا و آسیا فعال هستند، مرتبط می‌شود.

وی ضمن بررسی تفصیلی موضوعات مرتبط به سابقه پیدایش تفکرات افراطی افزود: از اواخر دهه 90 ایدئولوژی تکفیری به طور فزاینده‌ای به ایدئولوژی وهابی نزدیک شد تا جايي‌كه داعش پس از اشغال شهر موصل در عراق کتاب درسی آموزش‌های دینی در مدارس اين شهر را از کتاب‌های درسی عربستان انتخاب کرد.

حجت الاسلام مسجدجامعی ادامه داد: مضافاً آنکه رفتار داعش در برخورد با پیروان ادیان دیگر، مسلمانان و خاصه مسلمانان غیر اهل سنت تداعی کننده رفتار «اخوان وهابی» بود و همچنين داعش آثار با ارزش تاریخی و دینی را به این عنوان که نمودهای شرک و کفر هستند، نابود ساخت.

وی به ریشه‌های تحولات در کشورهای عربی و دمیدن به آتش اختلافات مذهبی، قومی و قبیله ای و تغییر دیدگاه گروه‌هایی همچون القاعده پرداخت و گفت: با توجه به شرايط جوامع عرب، دامن زدن به اختلافات مذهبی و طائفی اوضاع و از جمله ایدئولوژی و اقدامات گروه‌های افراطی را دگرگون ساخت و نقطه ثقل این تحولات سوریه بود که جنگی ناخواسته بدان تحمیل شد و زمینه‌اي برای افکار و روش‌های افراطی‌تر آماده شد.

عضو هیأت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب گفت: در واقع جمهوري اسلامي ايران خواهان خاورمیانه‌ای است که رهبرانش براساس انتخابات بر سر کار آیند و تمامي حقوق شهروندي اقلیت‌ها به ویژه اقلیت‌های دینی و مذهبی حفظ شود.

وی در پایان سخنان خود، بر ضرورت شناسایی ظرفیت‌ها و گسترش همکاری ایران و واتیکان برای کمک به صلح و آرامش در منطقه تأکید کرد.

همبستگي با مسلمانان و ملل جهان ركن اساسي سياست ايران اسلامي است

حجت‌الاسلام والمسلمین سید مهدی خاموشی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی هم در سخنان خود در تشریح مفهوم «عقلانیت و اعتدال» در مبانی اسلامی، گفت: اسلام دين عطوفت و مهرباني است و پيامبر اسلام (ص) نيز در رفتار با مردم در ماموریتی الهی عفو و گذشت را اولویت تمامی اقدامات خود قرار داده بودند.

وی ادامه داد: تمامی تصمیمات آخرین فرستاده الهی همواره با استدلال و منطق همراه بود و اين مهرباني نیز تا زماني كاربرد داشت كه مخالفان اسلام به ابتدايي‌ترين حقوق انساني و اخلاقي پايبند باشند.

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی با اشاره به آیاتی از قرآن اظهار کرد:همه پيامبران مأمور تبلیغ و نه تحمیل تعاليم الهي به مردم بودند و در زمینه پذیرش دین هیچ جبری طبق نص صریح قرآن بر کسی پذیرفتنی نبوده و نیست.

وی یادآور شد: تبلیغ صحیح اسلام راستین از سوی مبلغان دینی و به کار گیری شيوه‌های مسالمت‌آميز در تبليغ یک حقیقت از عواملي بود تا بسياري از مردم حقيقت‌جو و خسته از جهالت و شرك، در برهه‌های مختلف به نداي آسماني پيامبر اسلام (ص) پاسخ مثبت دهند.

حجت الاسلام خاموشی تصریح کرد: بديهي است كه اين تعاليم مبتنی بر شفقت و مهربانی، با منافع مستكبران و ستمگران عالم در تضاد است که به مخالفت با پيامبر اكرم(ص) و مسلمانان می‌پردازند.

وی مقابله با مخالفان اسلام را نه یک کنش بلکه واکنشی سفارش شده از سوی خداوند مطرح کرد و گفت: در این زمینه خداوند دستور دفاع از آيين اسلام را صادر فرمود و در واقع، حقيقت جهاد در اسلام براي دفاع از مظلومان و ستمديدگان و نه ظلم کردن به بندگان الهی است. اگر ببينيم در این میان كساني مظلوم واقع شده‌اند و ناروا بر آن‌ها ظلم و ستمي مي‌شود، از حق آنان بايد دفاع كرد.

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی تاکید کرد: بی‌تردید افراط گری و خشونت‌هایی که امروز در جهان شاهد آن هستیم و آن چیزی که به نام اسلام از سوی برخی از گروه‌ها و افراد صورت مي‌گيرد و علیه ملت‌هاي مظلوم منطقه اعمال می‌شود هیچ ارتباطی با دین رحمانی اسلام نداشته و تنها نتیجه غفلت و دور شدن از آموزه‌ها و ارزش‌های اصیل دینی است و این تحرکات طراحی شده از سوی برخی توطئه‌گران و دشمنان اسلام برای برهم زدن امنیت منطقه و تضعیف کشورهای اسلامی هدایت می گردد، در شرایطی که این راهبردها هیچ سنخیتی با دین نداشته و ندارد.

حجت‌الاسلام خاموشی، تصریح کرد: جنگ‌هاي پيامبر اسلام (ص) هم به دليل مشرك بودن يا غيرمسلمان بودن طرف مقابل نبود بلكه به جهت عملكرد ظالمانه مشرکان و معاندان حقیقت بود؛ عده‌ای مسلمانان را مورد آزار و اذيت قرار مي‌دادند؛ جنگ را بر آن‌ها تحميل مي‌كردند و مسلمانان نيز در برابر این افراد تنها از خود دفاع مي‌كردند که البته این اقدام به طور کامل در محدوده اخلاق بوده و با توجه به آیات قران و روایات، هيچ گاه قرآن دستور به كشتن كافران به جرم داشتن عقيده نداده است. چرا که اسلام حتی در رفتارهاي فردي و اجتماعي و مراودات معمولي خشونت را جايز ندانسته و مسلمانان را از آن نهي كرده است.

وی با تبیین اهمیت اصلاح ذات‌البين، رعايت اخلاق در خانواده و احترام به حقوق اقليت‌هاي مذهبي و حفظ كرامت انسانی در مبانی اسلامی اظهار کرد: پرهيز از هرگونه خشونت در روابط اجتماعي نه یک سفارش اخلاقی بلکه یک اصل و یک واجب الهی در بین پیروان آیین محمدی است.

حجت الاسلام خاموشی به تشريح احكام جهادي و دفاعي اسلام پرداخت و گفت: این مفاهیم از مصاديق خشونت نيست و بي‌ترديد جنگ‌هاي غيرمشروع منفورترين پديده‌هايي هستند كه هر انسانی از آن نفرت دارند و اسلام نيز آن را به تاکیدات بسیاری غيرمشروع خوانده و همگان را به صلح و همگرايي فراخوانده است. احكام دفاعي اسلام كه با اهداف دفاع از جان، مال و دفاع در برابر تجاوز بيگانگان و دفاع از نظام تشريع شده رهيافت مهم عقل و شرع است.

رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، تجاوز و جنگ‌هاي غيرمشروع را تهدید امروز جهان دانست و یادآور شد: خلط دو مقوله تجاوز و دفاع سبب شده است كه برخي تصور کنند احكام دفاعي اسلام بر مبنای خشونت است، غافل از اين‌كه آنچه كه در اسلام مشروعيت دارد، دفاع به عنوان ارزشمندترين و خردمندانه‌ترین پدیده برای کنترل حس غریزی، در دفاع و حفظ جان و مال تعریف شده است.

وی به برخی اصول و سياست‌هاي فرهنگي جمهوري اسلامي ايران اشاره کرد و گفت: این اصول نشانگر توجه کامل اين نظام ديني و سياسي به موضوعاتی چون عقلانيت، عدالت و منع خشونت است که برخی از این اصول در اتخاذ سياست‌هاي ايجابي برگرفته از تعاليم متعالي اسلامی هستند.

حجت الاسلام خاموشی ايجاد مصونيت براي افراد جامعه، اهتمام به جاذبه و رحمت و جامع‌نگري و اهتمام در مشورت و پرهيز از خشونت را از اصول نظام جمهوری اسلامی عنوان کرد و گفت: پرهیز از شتابزدگي و يكسونگري و استبداد رأي، گسترش روحيه نقد و انتقادپذيري و حمايت از حقوق فردي و اجتماعي براي دعوت به خير و همگاني شدن امر به معروف و نهي از منكر بر مبناي حكمت، موعظه حسنه، شرح صدر، ارتباط فعال با كشورها و ملت‌ها و تحكيم پيوند مودت و تقويت همبستگي با مسلمانان و ملل ديگر جهان، شناخت فرهنگ و تجربه‌هاي بشري و استفاده از دستاوردهاي علمي و فرهنگي جهاني و تحكيم وحدت ملي و ديني با توجه به ويژگيهاي قوميتی همگی از جمله اصولی استخراجی از اسلام هستند که در مدیریت ایران اسلامی به آن‌ها توجه شده است.

گزارش های تکمیلی از این نشست بین الادیانی متعاقبا منتشر خواهد شد.